GAZETECİLİK İŞ SÖZLEŞMESİ BASIN İŞ KANUNU

T.C.

YARGITAY

9. Hukuk Dairesi

YARGITAY İLAMI

ESAS NO : 2012/.....

KARAR NO : 2012/.....

DAVACI : Z.G. ADINA AVUKAT DURAN ŞENYER

DAVALI : HÜRRİYET GAZETECİLİK VE MATBAACILIK A.Ş. ADINA AVUKAT R. M. E.

DAVA : Davacı, ikramiye ve ücret alacaklarının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir.

Yerel mahkeme, görevsizlik nedeniyle davanın reddine karar vermiştir.

Hüküm süresi içinde davacı avukatı tarafından temyiz edilmiş olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi U.Ocak tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

YARGITAY KARARI

A) Davacı İsteminin Özeti:

Davacı, davalı işyerinde 10.12.2006 tarihinden itibaren karikatürist olarak çalıştığını, 173 hafta boyunca karikatür çizdiğini, işe girişte davalının Hürriyet Ege Yayın Yönetmeni Hakan Tartan ve Bölgeler Sorumlusu Nejat Seçen ile pazar günleri 10-12 civarında karikatür çizip teslim etmek üzere anlaştıklarını, haftalık çizimlerden başka zaman zaman seçim dönemlerinde, çevre konulu sayfalarda, ramazan sayfalarında, 1. sayfa haberleriyle ilgili olarak çizim yaptığını, her yılbaşında tam sayfa o yılın olaylarını karikatürize ettiğini, hatta son 3 yıldır kendisine Hasan Tahsin gazetecilik ödülü verildiğini ileri sürerek, kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, fazla mesai, hafta tatili, yıllık izin ücreti, ulusal bayram genel tatil ücreti ve asgari geçim indirimi alacaklarını istemiştir.

B) Davalı Cevabının Özeti:

Davalı, davacının serbest karikatüristlik yaptığını, aralarında yazılı veya sözlü bir iş anlaşması bulunmadığını, dava dilekçesinde adı geçenlerin işe alıp çıkarma yetkilerinin bulunmadığını, davacının ismini duyurmak için gazeteciler Hakan Tartan ve Nejat Seçen ile görüşerek karikatürlerinin yayınlanmasını ve bir ücret talebi olmadığını belirttiğini, böylece davacının karikatürlerinin yayınlanarak isminin duyulmasını sağladıklarını, 3,5 yıl gibi bir süre bedelini almadan eseri vermeye devam etmenin hayatın olağan akışına aykırı olduğunu, davacının özel sergiler hazırlayan, çeşitli kurum ve kuruluşlara çizimler yapan, serbest çalışan biri olduğunu, çizimlerini Hürriyet binasında yapmadığını, mesaisini şirkete vermediğini ve gazetenin direktifleri doğrultusunda hareket etmediğini savunarak görev itirazında bulunmuş ve davanın reddini istemiştir.

C) Yerel Mahkeme Kararının Özeti:

Mahkemece, taraflar arasında 5953 sayılı Yasanın 4.maddesine göre yazılı şekle uygun sözleşmenin yapılmadığı, Borçlar Kanunu ve Basın İş Kanununa göre yazılı şeklin geçerlilik şartı olduğu, davacının davalıyla aralarındaki ilişkinin iş sözleşmesine dayanmadığı ve yazılı şekilde çalışmasını ispatlayamadığı, davacının serbest karikatüristlik yaptığı, işverenin işyeri organizasyonuna hiç dahil olmaksızın onun emir ve talimatlarına dayanmaksızın davacının kendi serbest alanında icra ettiği sanatsal faaliyetin çıktılarını yayınlanmak üzere davalıya bırakmasında bağımlılık unsurunun bulunmadığı, davacının çalışma yeri mesai saatleri yönünden işverenin talimatlarına bağlı olarak iş görmediği, mesleki açıdan işverenin talimatlarına bağlı olmadan 3 yıldan uzun süre hiç ücret almadığı, işveren tarafından kendi kullanımına bırakılan üretim araçları ile işverenin kontrol ve denetimi altında çalışmadığı, iş sözleşmesindeki kişisel ve hukuki bağımlılık unsurunun bulunmadığı, karikatürlerin çizilip teslim edilmesi borcu eser sözleşmesini oluşturduğu, eserin devri edimlerle parça parça teslimi mümkün olup bir kez karikatür çizilip teslim edilmiş ise eser birden çok tekrarlanmışsa iş sözleşmesi gibi sonuca ulaşamayacağı gibi bunun tipik işverenden tümü ile bağımsız serbest çalışmadaki istisna akdini oluşturduğu anlaşıldığından Mahkememizin görevsizliğine karar verilmiştir.

D) Temyiz:

Kararı davacı temyiz etmiştir.

E) Gerekçe:

5953 sayılı Yasanın 4.maddesi gereği sözleşmenin yazılı yapılması geçerlilik değil, ispat şartıdır. Mahkemece geçerlik şartı olarak değerlendirilmesi hatalıdır.

Davacının kısmi süreli çalışan olarak “home office” yöntemiyle evinde çalıştığı, çalışma süresinin kısmi süreli çalışma şeklinde gerçekleştiği anlaşılmaktadır. Tarafların kabulünde olduğu üzere davacıyı üç buçuk yıl süreyle bu şekilde çalışmasını sürdürmüştür.

İş sözleşmesinin kurulması açısından işin davalı işverenin iş yerinde görülmesi veya onun üretim araçlarıyla yerine getirilmesi şeklinde bir zorunluluk yoktur. Davalı işverenin tüm yurt çapında örgütlendiği, gazeteye haber akışının işyeri dışında görev yapan muhabirler ve diğer çalışanlar tarafından yerine getirildiği de gözden kaçırılmamalıdır.

Davacı düzenli olarak gazetenin hafta sonu ve diğer eklerine karikatür çizmek suretiyle davalı şirkete hizmet vermiştir. Taraflar arasındaki işin sürekliliği, hizmet süresinin belirsiz olması, düzenli olarak gazetenin bir bölümünün davacıya tahsis edilerek ayrılan yere çizim yapmasının istenilmesi iş ilişkisinin kurulduğunun açık göstergesidir. Davacının başka bir işverene bağımlı olarak çalıştığı iddia edilmiş ise de ispatlanamamıştır.

Bu nedenlerle, işin esasının incelenmesi gerekirken, görevsizlik kararı verilmesi hatalıdır.

F) Sonuç:

Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı sebepten dolayı BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine 27.11.2012 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.